Yeterli denetim sağlanmadan, montajı yapılmış cihazlarda, fabrikalarda, binalarda çalışmak ya da denetim, yıkım vb. çalışmaları yapmak, güvenli olmayan durumlar yaratabilir. Bunun nedeni; yapılan çalışmaların “üretim hattı” üstündeki cihazlara yakın olması, çalışmanın tehlikeli bölgede yer alması veya önerilen çalışmanın cinsi ile ilgilidir.
Bu çalışmaların tümü etkin bir şekilde denetlenmelidir. Bu yazının amacı da, denetim mekanizması olarak düşünülen “Çalışma İzin Sistemini” tanımlamaktır.
Burada belirtilenler, bir tesisin işletme aşamasında işyeri ve personelinin güvenliğini sağlayacak denetim mekanizması olabilir.
Gereksinimler ve Sorumluluklar:
Bu yazıda anlatılanların öğrenilmesi ve denetimleri altındaki personelin belirtilen işlemlere ve standardlara uygun olarak çalışmalarının sağlanması tüm yöneticilerin görevi olmalıdır.
Çalışma İzin Sisteminin İlkeleri:
Dünyadaki tüm şantiyeler; mekanik, elektrik ve fabrika proses ünitelerinin ve ilgili Denetim Mekanizmalarının birbirleriyle birleştirildiği unsurlardan oluşmaktadır.
Bu fabrikalar, cihazlar ve mekanizmalar normal çalışma koşulları altında doğru işletme yöntemleri – işlemleri uygulandığında, işletme personeline herhangi bir tehlike yaratmayacak şekilde dizayn edilmiş ve yapılmış olmalıdır.
Ancak; işletme ile ilgili olmayan bakım, denetim, düzeltme, temizleme vb. çalışmalar yapıldığında, bazı belirli denetimleri gerektiren tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir. Bu denetimler güvenlik işlemlerinin uygulanması ve / veya “Çalışma İzin Sistemleri” ile sağlanır.
Çalışma İzin Sisteminin temel ilkeleri aşağıdaki unsurları sağlamayı amaçlar:
- Fabrika, cihaz veya denetim mekanizmalarında bilinen tehlikeler, işlemlerin doğru uygulanması sonucunda giderilir.
- Çalışma süresi boyunca, çalışma alanları, sınırlar ve denetim mekanizmaları açıkça belirtilir. Bu bölgede çalışanlar bu alanlara / sınırlara kesin olarak uyar.
- Çalışma izini çıkarılmadan önce tüm mekanik izolasyon işleri ve gerekli drenaj, temizlik işleri tanımlanır.
- Çalışma izini çıkarılmadan ve işe başlamadan önce düşük voltajlı elektrikli cihazlar ya da denetim mekanizmaları yalıtılır veya gerekirse topraklanır.
- Çalışma izini çıkarılmadan önce, çalışma bölgesindeki veya o bölgeyi etkileyecek yüksek voltajlı elektrikli cihazlar yalıtılır, kilitlenir ve düzgün bir şekilde topraklanır.
- Çalışma başlamadan önce, fabrikadaki cihazların izolasyonları ya da testleri doğru olarak yapılır, kaydedilir ve imzalanır. Bu testlerin ve izolasyonların getirdiği sınırlamalar tüm ilgili taraflarca kabul edilir.
- Uygun olduğu durumlarda, mekanik ve / veya elektrik izolasyonlar “Kilitleme” ve “Uyarı” etiketleri ile sağlanır. Bu izolasyonlar kaydedilir, sonra çıkarılacak çalışma izinleriyle bağlantıları kurulur ve tesadüfen tekrar harekete geçirilmemeleri için gerekli önlemler alınır.
Çalışma izin sisteminin bu temel ilkelerine ilave olarak, aşağıdaki güvenlik önlemleri
alınabilir:
- Yapılan çalışma ile ilgili olarak daha sonra yapılacak herhangi bir iş açıkça tanımlanır ve gerektiğinde çalışma alanları , izolasyonlar ve denetimler işe başlamadan önce doğrulanır ve gerekirse güncelleştirilir.
- Çalışma başlamadan önce çalışma alanı ve sınırları resmi olarak “devredilir” . Çalışma tamamlandıktan sonra, çalışma alanı tekrar güvenli olarak “geri teslim edilir” .
- Çalışmanın tamamlanmadığı ya da izolasyonların yerinde kalması gerekliliği gibi nedenlerle çalışma alanlarının “geri teslim edilememesi” durumunda gerekli iletişim sağlanır.
Yazılı Güvenlik Belgeleri Olmadan Yapılan İşlerin Onaylı İşlemleri;
Normal koşullar altında, Güvenli Çalışma işlemlerinden HİÇBİR sapma olmamalıdır. Ancak, olağanüstü durumlarda, işyerinin kıdemli yetkilisinin, yazılı güvenlik belgeleri yerine yazılı belge gerektirmeyen ancak yine de sistemin güvenliğini sağlayan bir sisteme geçebileceği kabul edilmelidir.
Uygulanacak İşlemler;
İşyerinin kıdemli yetkilisi, ancak Denetim Görevlisinin tam onayını aldıktan sonra prosedür ve talimatlardaki bazı yazılı işlemlere uymadan mekanik / elektrik izolasyon işleri yapabilir.
Tatbik edilecek işlemler şu şekilde sıralanabilir:
- Bu işlemin uygulanması için Denetim Görevlisinin tam onayı alınmalıdır.
- Sistemin izole edilmesi ancak işyerinin kıdemli yetkilisinin tüm izolasyon işlemlerini görebilmesi durumunda gerçekleştirilmelidir.
- Söz konusu izolasyon, tüm izolasyon işlemlerine uygun olarak yapılacak, ancak izolasyon bölgesi anahtarları kıdemli yetkilide kalacaktır.
- İzole edilen bölgeler İşyerinin Kıdemli Yetkilileri arasında birbirine devredilmeyecektir.
- Kıdemli yetkili, sistemi bu işlem yapılmadan önceki durumuna getirmeden önce, hiçbir koşulda izolasyon bölgesinden ayrılmamalıdır.
Çalışma İzin Sistemi Kapsamındaki İşlemler;
Çalışma İzini sistemi, denetimle ilgili birçok işlemin harekete geçirilmesini sağlayan bir mekanizmadır. Yapılan çalışmanın türüne göre ilgili işlemlere ve bunların referanslarına uyulması gerekmektedir. Bu işlemler aşağıda belirtilmiştir:
- Elektrik İzolasyon İşlemleri
- Mekanik İzolasyon İşlemleri
- Yangın ve Gaz Dedektör Sistemleri
- Engelleri, İzolasyonları ve Sistemin Kapatılması
- İzolasyon Sisteminin Güvenliği
- Yasaklanmış Belirli Bölgelere Giriş / Denetim
- Tank ve Kazanların Temizliği
- Boru İşlerinin alıştırılması
- Kaynak / Ateşli – alevli kesme işlemleri
- Kıvılcım çıkartma olasılığı olan işler
- Kazılar
- Hareketli Vinçler
- Köprülü Gezer vinçlerin Üstünde ya da Yakınında yapılan Çalışmalar
- Basınç Testleri
- Atmosferik Örnekleme ve Testleri
- Personelin Yetkilendirilmesi
Çalışma İzninin Geçerlilik Süresi;
İzinin geçerlilik süresi ve yenilenme süreleri, izinin çıkarıldığı tarihte İşyerinin Kıdemli Yetkilisi tarafından belirlenecektir. Bu kararı verirken, kıdemli yetkili aşağıdaki noktaları göz önüne almalıdır.
- Yapılan işin özellikleri
- Yakında yapılmakta olan proses
işlemleri ya da aktivitelerinin özellikleri - Yapılan işin ve yakınındaki
işlerin yaratacağı tehlike potansiyeli
Ayrıca, işlerin doğrudan işyerinin kıdemli yetkilisi tarafından denetlendiği durumlarda aşağıdaki etkenler de dikkate alınmalıdır:
- İşin tamamlanması için
kaynakların ve zamanın yeterliliği
- Ekipman ve yedek parçanın
mevcudiyeti
- İşyerinin yakındaki
fabrikalardan çıkabilecek durumlar ya da hava koşulları gibi
olumsuz çevre faktörleri.
Çalışma İzini Sorumlulukları:
Çalışma İzin sistemi kapsamında bireysel sorumluluk seviyelerini tanımlamak için çeşitli terimler kullanılmaktadır. Bu terimler şu şekilde açıklanabilir.
Denetim Görevlisi:
Yerinde yapılan çalışmaları, çalışma izin denetimlerinin yönetimi ve personel ve işyeri güvenliğinden sorumlu olarak yönetim tarafından belirlenen ve atanan kişidir. Ancak özel koşullarda , örneğin fabrikanın – işyerinin herhangi bir bölümünün – ünitesinin bakım, onarım veya değişiklik yapılması amacıyla devre dışı bırakılması gibi durumlarda, yönetim tarafından belirli süreler için geçici denetim görevlileri atanabilir.
Kıdemli Yetkili
Bu yazıda söz konusu olan kıdemli yetkili; yönetim tarafından işyerinin Kıdemli Yetkilisi olarak uygun görülen ve atanan kişi, aynı zamanda güvenlik ile ilgili tüm belgeleri çıkarmak ve denetlemekle yükümlü olmalıdır.
Yetkili Görevliler:
Mekanik izolasyon, elektrik izolasyonu, yangın ve gaz kaçaklarının önlenmesi, gaz testleri veya çalışma yerlerinin denetlenmesi gibi bir dizi özel görevleri yerine getirebilecek yeterlilik, eğitim ve deneyime sahip olduğu onaylanan ve atanan kişilerdir.
Uzman Görevli:
Yönetim tarafından onaylanan, güvenlik belgeleri kapsamında çalışmaya ya da kabul etmeye yetkili, deneyimli ve bulunduğu işyerinin Güvenli Çalışma İşlemlerini yeterli derecede bilen kişidir.
Çalışma İzin Formlarının Çeşitleri:
Çalışma izin formlarının “o işyeri” için geçerli tek bir formatı olabileceği gibi, yapılacak işin ya da görevini açık olarak tanımlanabilmesi için, değişik renklerde kodlanarak, izin türünü belirten başlıklarla da basılabilir . Bir örnek olarak;
Kırmızı İzinler:
Bu izinler yakma, kaynak işleri ve öğütme gibi içinde hidrokarbonları yer aldığı proseslerdeki en tehlikeli işleri kapsar.
Sarı İzinler:
Bu izinler elektrik test ekipmanları ve cihazları, iğneli ateşlemeli, kartuşla çalışan perçin tezgahları gibi kıvılcım yaratabilecek işlerle ilgilidir.
Yeşil İzinler:
Bu izinler doğrudan çıplak alevle ya da kıvılcımla karşılaşılmayan, ancak yasaklanmış belirli bölgelere veya hidrokarbon hatlarının bulunduğu bölgelere giriş gibi değişik tehlike potansiyeli taşıyan işleri kapsar.
Beyaz İzinler:
Bu izinler, içinde ilk üç renkteki formatlarda belirtilen tehlike veya rizikoların bulunmadığı işlerin güvenlik denetimini kapsar.
